’Neem omwonenden altijd superserieus’

Een bouwplan waartegen geen enkel bezwaar is ingediend. Dat is in Haarlem een zeer zeldzaam voorkomend verschijnsel, een unicum bijna. Toch is dat nu gelukt bij het appartementengebouw De Scheepmaker, dat pal tegen het spoor bij de Prinsenbrug op de oostelijke Spaarne-oever gaat verrijzen. Met dank aan een bijzondere vorm van inspraak. 

Opmerkelijk is ook dat het ontwerp aanvankelijk wel stuitte op bezwaren van bewoners van de Harmenjansweg en het woongebouw Fabrilo op het voormalige Drosteterrein. Maar liefst 150 mensen hadden een zienswijze ingediend. Zij hadden vooral moeite met de hoogte van de nieuwbouw, die tussen Spaarne en Harmenjansweg acht lagen hoog moest worden. Een moeizame gang langs rechterlijke instanties lag in het verschiet. Totdat het communicatiebureau De Wijde Blik werd ingeschakeld. ,,Wij werden benaderd door de ontwikkelaars Wibaut en AIVM’’, zegt Theo Dohle van De Wijde Blik, ,,maar die wilde ik niet als opdrachtgever, want die heeft een direct belang. De gemeente trad daarom op als opdrachtgever, dat is zuiverder. We kwamen bij De Scheepmaker in een conflictsituatie terecht. Ik snap dat de omwonenden gefrustreerd waren over hoe het in het verleden is gegaan. Ze voelden zich onvoldoende geïnformeerd door de gemeente. Het knappe is dat ze zich daar overheen hebben gezet en constructief zijn gaan meedenken. Het was niet alleen de hakken in het zand, daarvoor moet ik ze complimenteren.’’

Schaamlapje
Daarmee was aan een van de twee belangrijke voorwaarden voldaan die Dohle stelt voordat hij aan een dergelijke klus begint. Ook de ’tegenpartij’, de gemeente of de ontwikkelaar, moet op voorhand aangeven serieus bereid te zijn om onderdelen van een plan ter discussie te stellen. ,,De bedoeling van zo’n participatietraject is niet om bewoners om te praten, het is geen schaamlapje. Procedureel had de gemeente het allemaal wel correct gedaan, maar je kunt altijd wat meer moeite doen. Een ontwikkelaar moet de buurt echt informeren en uitnodigen mee te doen in het traject. Buurtbewoners moeten zich vrij voelen om mee te denken. Het gaat erom dat je ze beschouwt als serieuze belanghebbenden en als bron van kennis van de plek waar het om gaat. Een ontwikkelaar of een extern ingehuurd bureau heeft die kennis niet, want zij wonen daar niet. Bewoners kunnen vaak veel preciezer aangeven waar een probleem ligt, zij hebben recht van spreken omdat ze er al lang wonen. Je moet ze super serieus nemen, dan krijg je zinvolle dingen te horen. ,,Er werd een aantal participatiebijeenkomsten gehouden met buurtbewoners, de ontwikkelaar en vertegenwoordigers van de gemeente. Ook ging Dohle persoonlijk op bezoek bij omwonenden om over hun bezwaren te praten. Het resultaat was dat het ontwerp van architect Joeri van Ommeren flink werd aangepast, met name aan de kant van de Harmenjansweg, waar de nieuwbouw geen acht maar vijf lagen hoog wordt. ,,Het ontwerp is door de inbreng van de bewoners mooier geworden’’, meent Dohle, ,,het is niet meer zo’n vierkant geheel en sluit beter aan op de omgeving.’’ De ontwikkelaar heeft daarvoor zes woningen ingeleverd. De partijen hebben er lering uit getrokken, stelt Dohle vast. Voor het naastgelegen braakliggende Dantumaterrein zijn nu ook plannen in de maak, in een pril stadium nog. ,,Daar gaat de gemeente de ontwikkelaars adviseren eerst te praten met omwonenden, want hoe concreter een plan al is, hoe moeilijker het nog is te veranderen. Dat wil niet zeggen dat de bewoners altijd gelijk krijgen, maar in dat geval moet de gemeente of ontwikkelaar goed onderbouwen waarom het niet kan. Zo heb je in Haarlem de noodzaak veel woningen te bouwen, dat moet je dan goed uitleggen. Maar je hebt de morele verplichting een buurt te betrekken, bijvoorbeeld bij de inrichting van een straat, een park of een speelplek. Daar moet je minder krampachtig mee omgaan, zet bewoners niet te snel als klagers weg. Zie ze als kennisbron en serieuze belanghebbenden.’’

Bron: Haarlems Dagblad
Foto: United photos / Toussaint Kluiters